Linux Sunucusunda Kullanıcı Yönetimi ve Yetkilendirme

KernelPunk

KernelPunk

root
Forum yöneticisi
Linux sunucularında kullanıcı yönetimi ve yetkilendirme, sistem güvenliğini sağlamak ve kaynaklara erişimi düzenlemek için kritik bir süreçtir. Kullanıcı hesapları, gruplar, izinler ve sudo yetkilendirmesi gibi kavramlar, sistem yöneticilerinin sunucu üzerindeki kontrolünü artırarak daha güvenli ve yönetilebilir bir ortam sağlar.

1. Linux’ta Kullanıcı Yönetimi​

Linux sistemlerinde her kullanıcı, belirli izinlere sahip benzersiz bir hesapla tanımlanır. Kullanıcı hesapları, /etc/passwd dosyasında, parola bilgileri ise /etc/shadow dosyasında saklanır. Kullanıcı yönetimi için kullanılan temel komutlar şunlardır:

1.1 Kullanıcı Ekleme (useradd ve adduser)​

Yeni bir kullanıcı oluşturmak için aşağıdaki komutlar kullanılabilir:
Bash: 
sudo useradd -m yeni_kullanici
Bu komut, yeni_kullanici adlı bir hesap oluşturur ve kullanıcının home dizinini (/home/yeni_kullanici) otomatik olarak oluşturur.

Daha kullanıcı dostu bir alternatif olarak adduser komutu da kullanılabilir:
Bash: 
sudo adduser yeni_kullanici
Bu komut, kullanıcıdan ek bilgiler (şifre, ad-soyad vb.) girmesini ister.

1.2 Kullanıcıya Şifre Atama (passwd)​

Yeni eklenen kullanıcıya bir şifre atamak için aşağıdaki komut kullanılır:
Bash: 
sudo passwd yeni_kullanici
Şifre girildikten sonra ilgili kullanıcı sisteme giriş yapabilir.

1.3 Kullanıcıları Listeleme (cat ve getent)​

Sistemde kayıtlı kullanıcıları görüntülemek için şu komutlar kullanılabilir:
Bash: 
cat /etc/passwd
veya
Bash: 
getent passwd

2. Linux’ta Grup Yönetimi​

Gruplar, birden fazla kullanıcıya aynı izinleri vermek için kullanılır. Gruplarla ilgili temel işlemler şunlardır:

2.1 Yeni Grup Oluşturma​

Yeni bir grup oluşturmak için:
Bash: 
sudo groupadd yeni_grup

2.2 Kullanıcıyı Gruba Ekleme​

Bir kullanıcıyı belirli bir gruba eklemek için şu komut kullanılır:
Bash: 
sudo usermod -aG yeni_grup yeni_kullanici
Bu komut, yeni_kullanici adlı kullanıcıyı yeni_grup grubuna ekler.

2.3 Kullanıcının Grubunu Değiştirme​

Bir kullanıcının birincil grubunu değiştirmek için:
Bash: 
sudo usermod -g yeni_grup yeni_kullanici

2.4 Grupları Listeleme​

Bir kullanıcının hangi gruplara ait olduğunu görmek için:
Bash: 
groups yeni_kullanici
veya
Bash: 
id yeni_kullanici

3. Linux’ta Yetkilendirme ve İzinler​

Linux’ta her dosya ve dizin üç ana izin setine sahiptir:
  • Okuma (r – read)
  • Yazma (w – write)
  • Çalıştırma (x – execute)
İzinler sahip (owner), grup (group) ve diğerleri (others) için ayrı ayrı atanabilir.

3.1 Dosya ve Dizin İzinlerini Görüntüleme​

Bir dosya veya dizinin mevcut izinlerini görüntülemek için:
Bash: 
ls -l
Örnek çıktı:
C#: 
-rw-r--r-- 1 user group 1234 Jan 1 12:00 dosya.txt
Bu çıktıdaki izinler şu şekilde okunur:
  • rw- → Sahip için (okuma, yazma)
  • r-- → Grup için (sadece okuma)
  • r-- → Diğerleri için (sadece okuma)

3.2 Dosya ve Dizin İzinlerini Değiştirme (chmod)​

Bir dosyanın izinlerini değiştirmek için chmod komutu kullanılır:
Bash: 
sudo chmod 755 dosya.txt
Bu komut, dosya sahibine tam yetki (rwx), gruba ve diğer kullanıcılara sadece okuma ve çalıştırma yetkisi verir.

3.3 Sahip ve Grup Değiştirme (chown ve chgrp)​

Bir dosyanın sahibini değiştirmek için:
Bash: 
sudo chown yeni_kullanici dosya.txt
Bir dosyanın grubunu değiştirmek için:
Bash: 
sudo chgrp yeni_grup dosya.txt

4. Sudo Yetkilendirme​

Sudo (Superuser Do), kullanıcılara belirli yönetici yetkilerini tanımlamak için kullanılır.

4.1 Bir Kullanıcıya Sudo Yetkisi Vermek​

Bir kullanıcıyı sudo grubuna eklemek için:
Bash: 
sudo usermod -aG sudo yeni_kullanici

4.2 Sudo Yetkilerini Düzenleme (visudo)​

Sudo yetkilerini düzenlemek için şu komut çalıştırılır:
Bash: 
sudo visudo
Burada aşağıdaki satır eklenerek özel yetkiler tanımlanabilir:
SQL: 
yeni_kullanici ALL=(ALL) NOPASSWD: ALL
Bu komut, kullanıcıya şifresiz sudo yetkisi verir.​

Linux sunucularında kullanıcı yönetimi ve yetkilendirme, sistemin güvenli ve verimli çalışmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Kullanıcı hesaplarının doğru şekilde yönetilmesi, grupların kullanılması ve sudo yetkilendirmesinin dikkatli yapılması, sistem yöneticilerine esneklik ve güvenlik sunar. Bu rehberde ele alınan temel komutlar ve yöntemlerle Linux sunucunuzu daha iyi yönetebilirsiniz.
 
Back
Top